Mobiliteit gééft energie

Energie en Mobiliteit komen dichter bij elkaar dan ooit en oefenen een steeds grotere invloed op elkaar uit. Door elektrificatie, innovatie en verduurzaming ontstaat een wereld vol kansen en een betere toekomst voor mens en maatschappij.

Missieteam D+ en Transform bundelen hun krachten onder het perspectief 'mobiliteit gééft energie'. Dit initiatief verkent hoe mobiliteit een katalysator kan zijn voor het lokale energiesysteem.

De uitdaging waar we aan werken
De energie- en mobiliteitssector zijn van oudsher altijd gescheiden sectoren geweest. Door elektrificatie van voer- en vaartuigen komen deze werelden samen en raken ze elkaar letterlijk bij de laadpaal.

Tegelijk kennen de sectoren elkaar onvoldoende en spreken ze elkaars taal niet. Voor beide is transformatief denken en handelen cruciaal. Vanuit beide sectoren wordt naar elkaar gekeken, waarbij vooral aandacht is voor de vraag naar energie door mobiliteit, de uitdaging ligt in het integreren van de energiesystemen met mobiliteitssystemen om samen vernieuwing te creëren.

Toelichting
We realiseren ons dat we moeten werken aan het verhogen van het bewustzijn over de wederzijdse invloed van mobiliteit en energie, onderzoeken wat haalbaar is op basis van feiten en perspectief ontwikkelen op wat er mogelijk is. Daarnaast gaan we direct aan de slag om informatie op te halen en het identificeren en stimuleren van kansrijke projecten voor gemeenten en bedrijven.

We zetten onze ambitie kracht bij door:

• Het publiceren van een essay over mobiliteit en energie, met nadruk op sociale waarden en innovatie, geschreven door Martijn Messing samen met een groep experts. We zetten dit essay breed uit om te laten challengen, iedereen die er wat van vindt mag er op reageren. Het essay is opgezet rondom de stad van morgen, als een levend systeem waar uitwisseling van energie, materie en informatie de habitat van de mens dient.
• Het formuleren van ontwerpprincipes die zich richten op de wezenlijke invulling van functies van mobiliteit in het lokale energiesysteem. Deze ontwerpprincipes zijn nauwkeurig opgesteld in dialoog met experts uit verschillende domeinen. Wij nodigen je uit om ons te helpen deze principes te toetsen en te slijpen.
• De productie van een video die succesvolle cases belicht, die de integratie van mobiliteit en energie in actie toont.
• Het organiseren van minstens drie bijeenkomsten door het hele land, om het thema verder te verdiepen en te laden met praktische voorbeelden en interactieve discussies. Op deze bijeenkomsten gaan we ook dieper in op het essay en de ontwerpprincipes. Meer informatie over de locatie en datum volgt nog.

Achtergrond

We richten ons binnen dit project op het tweede door het Missieteam omschreven transitiepad: 'Samen met mobiliteit de energietransitie versnellen.' 

Alle voer-, vaar- en vliegtuigen die in een toekomstig, duurzaam mobiliteitssysteem kilometers afleggen om personen en/of goederen te vervoeren moeten dat op een klimaatneutrale manier doen. Dat vereist energie-efficiënte voertuigen en aandrijflijnen en het zuinig gebruik van duurzame energie. Mobiliteit heeft de transitie in de energiesector dus nodig om te kunnen verduurzamen. Maar als we mobiliteit niet alleen zien als een afnemer van duurzame energie, maar als een integraal onderdeel van de energietransitie, dan komen er ook manieren in beeld waarmee mobiliteit de verduurzaming in andere sectoren kan ondersteunen.

De batterijen van elektrische voertuigen kunnen in combinatie met demand side management, smart grids en vehicle-to-grid capabilities helpen om in het elektriciteitsnet te balanceren. De productie van e-fuels biedt mogelijkheden om langere termijn variaties in het aanbod van duurzame energie op te vangen. De infrastructuur voor mobiliteit, en de ruimte die daarvoor wordt gebruikt, bieden mogelijkheden om duurzame energie op te wekken, die kan worden gebruikt door de voertuigen die van die infrastructuur gebruik maken.
Ruimtelijk gezien worden de corridorlandschappen omgezet naar energielandschappen. Naarmate het energiesysteem decentraliseert, omdat opwekking en benutting van duurzame energie steeds lokaler plaatsvindt, neemt ook de vraag naar verslimming van zowel het elektriciteitsnet als de energie gebruikende apparaten (waaronder voertuigen) toe.

Dit transitiepad verbindt het energie- en het mobiliteitssysteem, waarbij de opgaven zich onder andere richten op:

1. Technology transfer: Het ontwikkelen en opdoen van kennis en ervaring van bepaalde technologie die later ook in andere sectoren kan worden toegepast. Dit betreft componenten, maar ook veiligheidsprotocollen of digitale communicatie en optimalisatie van energie managementsystemen. Overigens werkt de technology transfer ook de andere kant op.
2. Integratie van vervoerstuigen in het energiesysteem voor het opslaan en transporteren van energie en het balanceren van het net.
3. Optimaliseren van het energiegebruik op nationaal niveau en het effect op het lokale energiesysteem. De productie uit de petrochemische industrie bestaat nu voor 80% uit fossiele brandstof voor mobiliteit. Als die vraag wegvalt door elektrificatie verdwijnt ook een groot deel van de olieraffinaderijen en fossiele 

Technologische, sociale en institutionele innovatie

Ontwikkeling van nieuwe technologie blijft belangrijk, maar er is meer aandacht vereist voor wat er nodig is om de inzet van bestaande en nieuwe innovaties te versnellen. Meer aandacht ook voor veranderingen op systeemniveau die nodig zijn om het mobiliteitssysteem op langere termijn structureel duurzaam en in bredere zin oekomstbestendig te maken. Die veranderingen op hogere systeemniveaus betreffen deels ook weer technische innovaties, maar in toenemende mate ook sociale en institutionele innovaties.