Blog: Het energiesysteem wordt níet decentraal, maar gedistribueerd.

In de huidige energiewereld bestaat een hardnekkige aanname: Het concept van een 'gedecentraliseerd' energiesysteem roept beelden op van een systeem dat simpelweg het landelijke model kopieert, maar dan op een kleinschaliger niveau. Een voorbeeld hiervan is het huidige grootschalige elektriciteitssysteem, dat gevoed wordt door een combinatie van kolencentrales, kerncentrales, gascentrales en steeds meer windmolens en zonnepanelen. Men probeert dit systeem vaak te kopiëren naar lokaal niveau met hernieuwbare elektriciteit als belangrijkste inputbron.

Onrendabel by design

Er is een dikke 'maar': deze kleinschalige systemen worden vaak als onhaalbaar beschouwd omdat ze niet rendabel zouden zijn. De kern van dit probleem? We proberen simpelweg een oud en grootschalig model te ‘madurodammen’, met dezelfde verwachtingen en ontwerpprincipes die we al tientallen jaren gebruiken. In zo’n systeem levert hernieuwbare elektriciteit juist meer problemen op dan deze oplossingen biedt: deze hernieuwbare bronnen zijn niet op afroep schakelbaar, waardoor er nóg meer geïnvesteerd moet worden in een netwerk dat om kan gaan met piekvermogen en in grootschalige elektriciteitsopslag. Driedubbel duur dus.

Wat is decentraal? Wat is gedistribueerd?

Laten we een stapje terug doen: Wat is het verschil tussen gedecentraliseerd en gedistribueerd? Als we naar het huidige internet kijken, dan is dit een mooi voorbeeld van een gedistribueerd systeem. Er is geen centrale regie. Het is opgebouwd uit miljarden apparaten die allemaal met elkaar kunnen communiceren, zonder tussenkomst van een centrale autoriteit. Elk apparaat, of het nu een computer, telefoon of slimme koelkast is, draagt bij aan het geheel. Het geheel is groter dan de som der delen.

Bij een gedecentraliseerd systeem is er nog steeds een vorm van centrale regie, maar dan op kleinschaliger niveau. Dit is wat we vaak zien bij lokale energie-initiatieven die een 'mini-grid' creëren. Maar ze zijn vaak nog steeds gebonden aan de regels en principes van het grotere grid waar ze deel van uitmaken.

Gedistribueerde energiesystemen, aan de andere kant, erkennen dat elke locatie, gemeenschap of bedrijventerrein uniek is. Ze kijken naar de lokale behoeften, middelen en capaciteiten en bouwen een systeem dat deze optimaal benut. Zo kan er bijvoorbeeld in een gebied met veel restwarmte gebruik worden gemaakt van deze warmte voor lokale verwarming, terwijl in een ander gebied de focus misschien meer ligt op opslag van zonne-energie. De ene gemeenschap kan meer nadruk leggen op zonne-energie, terwijl een andere gemeenschap bijvoorbeeld een windpark beheert of gebruik maakt van aardwarmte of lokale biomassa.

Meer dan de som der delen

De schoonheid van een gedistribueerd energiesysteem is dat het flexibel is. Het kan zich aanpassen aan veranderende omstandigheden en behoeften. Het is veerkrachtig. En misschien wel het belangrijkste: het geeft gemeenschappen en individuen zeggenschap over hun eigen energievoorziening. Zo blijven wij niet langer passieve consumenten, maar actieve producenten en beheerders van onze eigen energie.

Het is tijd om de traditionele denkwijzen te doorbreken en te kijken naar wat de toekomst ons kan bieden. De technologie is er, de kennis is er, en de noodzaak is er. We hebben nu de stap te zetten naar een energietoekomst die duurzaam en veerkrachtig is, en lokaal met lokaal verbindt. Samen méér dan de som der delen.